Trong bối cảnh nhu cầu kiểm soát nhiệt độ và chất lượng không khí ngày càng cao, các giải pháp làm mát hiện đại trở thành yếu tố không thể thiếu. Hệ thống HVAC là lựa chọn tối ưu, được ứng dụng rộng rãi cho nhà xưởng, doanh nghiệp, trung tâm thương mại và nhiều loại hình công trình khác. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hệ thống HVAC gồm những gì?, cấu tạo và cách vận hành chi tiết. Với chuyên môn và kinh nghiệm thực tiễn, Coolmate Refrigeration cung cấp giải pháp HVAC bền vững, tiết kiệm năng lượng và hiệu quả cho khách hàng.
Cấu tạo hệ thống HVAC gồm những gì?

Để hiểu rõ hệ thống HVAC gồm những gì?, trước tiên cần nắm được các bộ phận chính tạo nên cấu trúc và sơ đồ hệ thống HVAC. Mỗi thành phần giữ một vai trò quan trọng, đảm bảo sự vận hành trơn tru và hiệu quả.
Máy nén (Compressor)
Máy nén là thiết bị nén môi chất lạnh từ áp suất thấp lên áp suất cao, giúp duy trì chu trình làm lạnh và tạo tiền đề cho quá trình ngưng tụ.
- Chức năng: Nén gas lạnh để tăng áp suất và nhiệt độ, khởi đầu cho chu trình làm lạnh trong hệ thống nén nhiệt.
- Vị trí trong sơ đồ: Nằm giữa dàn bay hơi và dàn ngưng trên sơ đồ hệ thống hvac; là bộ phận chủ động của chu trình lạnh.
- Lưu ý thiết kế: Chọn công suất phù hợp với tải nhiệt; trong giải pháp làm mát kết hợp (ví dụ hệ mở hoặc hybrid), có thể thay thế hoặc bổ trợ bằng hệ làm mát bay hơi tùy ứng dụng.
Dàn ngưng (Condenser)
Dàn ngưng có nhiệm vụ làm mát môi chất lạnh sau khi được nén, biến chúng từ trạng thái khí sang lỏng. Bộ phận này đóng vai trò quan trọng trong việc tản nhiệt ra môi trường ngoài.
- Chức năng: Thải nhiệt ra môi trường, làm lạnh và ngưng tụ gas từ trạng thái áp suất cao thành lỏng.
- Kiểu: Làm mát bằng không khí hoặc nước; trên sơ đồ hệ thống hvac thường đặt ngoài tòa nhà hoặc trên mái.
- Tối ưu: Vật liệu, diện tích trao đổi nhiệt, và luồng gió ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất.
Dàn bay hơi (Evaporator)
Dàn bay hơi là nơi môi chất lạnh hấp thụ nhiệt từ không khí trong không gian cần làm mát. Nhờ vậy, không khí được hạ nhiệt và phân phối đồng đều thông qua sơ đồ hệ thống HVAC.
- Chức năng: Hấp thụ nhiệt từ không khí bên trong, làm lạnh không khí qua bề mặt trao đổi nhiệt.
- Ứng dụng thay thế/bổ trợ: Trong một số giải pháp làm mát dạng mở, quạt điều hòa không khí Coolbreeze (máy làm mát bay hơi) có thể được tích hợp hoặc dùng thay thế dàn bay hơi truyền thống để cấp khí tươi, làm mát bằng nguyên lý bay hơi – ưu thế là cấp khí tươi liên tục và tiết kiệm năng lượng. Coolbreeze theo tài liệu cung cấp chu kỳ trao đổi không khí 30-40 lần/giờ và có khả năng tạo áp dương cho không gian.
Van tiết lưu (Expansion Valve)
Van tiết lưu điều chỉnh lượng môi chất lạnh đi vào dàn bay hơi. Với chức năng chính là giảm áp suất, kiểm soát dòng chảy và duy trì hiệu quả trao đổi nhiệt.
- Chức năng: Hạ áp chất lạnh lỏng trước khi vào dàn bay hơi để hấp thụ nhiệt.
- Đặc điểm: Độ chính xác của van ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất lạnh và kiểm soát độ ẩm.
Bộ xử lý không khí (Air Handling Unit – AHU)
AHU là trung tâm xử lý và điều phối luồng khí. Thiết bị này lọc bụi, kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm và đảm bảo chất lượng không khí trước khi phân phối khắp không gian.
- Chức năng: Quạt cấp/ hồi, bộ lọc, coil làm lạnh/sưởi, hệ thống xử lý ẩm, bộ trao đổi nhiệt hồi lưu (nếu có). AHU là trung tâm phân phối không khí trên sơ đồ hệ thống hvac.
- Tính năng mở rộng: Có thể tích hợp công nghệ lọc (BioFilter), biến tần cho động cơ quạt (Inverter) để tiết kiệm năng lượng và nâng cao chất lượng không khí. Coolmate Refrigeration phân phối các giải pháp tích hợp AHU với các module lọc và xử lý phù hợp cho nhà xưởng và không gian thương mại.
Hệ thống ống dẫn (Ductwork)
Hệ thống ống dẫn là mạng lưới vận chuyển khí lạnh và khí đã xử lý. Nhờ có ống dẫn, không khí mát được phân bổ đều đến từng khu vực trong nhà xưởng, tòa nhà hay trung tâm thương mại.
- Chức năng: Dẫn khí tươi/khí xử lý tới các vùng sử dụng và thu hồi lại.
- Yêu cầu thiết kế: Kích thước, hình dạng, vật liệu (vuông, tròn, mềm, chống cháy) ảnh hưởng tới tổn thất áp lực và phân bố nhiệt. Coolmate Refrigeration có năng lực sản xuất ống gió và hệ thống sản xuất ống gió tự động, đảm bảo kích thước và chất lượng theo bản vẽ thi công.
Bộ điều khiển (Thermostat and Control Systems)
Bộ điều khiển là thiết bị quản lý hoạt động của hệ thống HVAC và được duy trì nhiệt độ theo mong muốn, tự động điều chỉnh khi có thay đổi và giúp tiết kiệm năng lượng.
- Chức năng: Giám sát và điều khiển nhiệt độ, độ ẩm, áp suất và lịch vận hành; thực hiện zoning, lập lịch và tích hợp SCADA/BMS cho tòa nhà.
- Lợi ích: Kiểm soát chính xác giúp tiết kiệm năng lượng và kéo dài tuổi thọ thiết bị.
Xem thêm: HVAC là gì? Tìm hiểu nguyên lý và cấu tạo của hệ thống HVAC
Cách vận hành của hệ thống HVAC

Khi tìm hiểu hệ thống HVAC gồm những gì?, việc nắm rõ hai luồng vận hành này giúp doanh nghiệp hiểu rõ cách hệ thống duy trì hiệu quả làm mát và thông gió. Trên sơ đồ hệ thống HVAC, nguyên lý vận hành thể hiện qua hai luồng chính. Thứ nhất là chu trình lạnh nén – quy trình khép kín của máy nén, dàn ngưng, van tiết lưu và dàn bay hơi. Thứ hai là luồng không khí được xử lý thông qua AHU và hệ thống ống gió để phân phối đều trong không gian.
Chu trình lạnh nén (nếu dùng hệ nén lạnh)
Máy nén nén gas → dàn ngưng thải nhiệt → van tiết lưu giảm áp → dàn bay hơi hấp thụ nhiệt → gas trở lại máy nén.
Bộ điều khiển giám sát áp suất và nhiệt độ để tối ưu hiệu suất.
Luồng không khí & cấp khí tươi
AHU hút không khí hồi hoặc không khí tươi (qua bộ lọc/BioFilter), không khí đi qua coil làm lạnh/sưởi rồi được quạt đẩy vào hệ ống gió tới các phòng.
Không khí sử dụng được thu hồi qua cửa hồi, một phần được xả ra ngoài để duy trì chất lượng không khí. Sơ đồ hệ thống hvac sẽ minh họa tỉ lệ cấp/hồi và vị trí miệng gió.
Trường hợp làm mát bay hơi (evaporative cooling như Coolbreeze)
Nước bơm thấm vào tấm Ecopads, không khí nóng đi qua tấm ướt sẽ được làm mát theo nguyên lý bay hơi; quạt hút đẩy không khí mát vào hệ ống hoặc trực tiếp vào không gian.
Với ưu điểm: Tiết kiệm năng lượng lớn (theo tài liệu Coolbreeze tiết kiệm ~7 lần so với điều hòa cho cùng diện tích), cung cấp khí tươi, tạo áp dương, giảm mùi và bụi.
Coolbreeze có tính năng tự rửa tấm làm mát, động cơ Inverter và tấm Ecopads đạt tiêu chuẩn RoHS, góp phần giảm chi phí vận hành và bảo trì.
Các yếu tố chính trong hệ thống HVAC

Khi thiết kế và vận hành HVAC, các yếu tố sau quyết định hiệu quả hệ thống (và cần thể hiện rõ trên sơ đồ hệ thống hvac thiết kế):
- Tải nhiệt (Cooling/Heating load): Xác định công suất máy nén hoặc công suất làm mát bay hơi cần dùng.
- Lưu lượng không khí (ACH / m³/h): Số lần trao đổi không khí, với giải pháp làm mát bay hơi, Coolbreeze cung cấp chu kỳ 30-40 lần/giờ cho hiệu quả cấp khí tươi.
- Kiểm soát độ ẩm: rất quan trọng cho kho lạnh, sản xuất thực phẩm và môi trường sản xuất điện tử.
- Lọc và chất lượng không khí: Bộ lọc, BioFilter để loại bỏ bụi, vi khuẩn và mùi.
- Hiệu suất năng lượng: Sử dụng Inverter, điều khiển thông minh và chọn thiết bị phù hợp để giảm chi phí vận hành.
- Bảo trì & dịch vụ: Lập kế hoạch bảo trì định kỳ, tính năng như tự rửa tấm lọc giảm chi phí bảo dưỡng.
- Tính an toàn & quy chuẩn: vật liệu chống cháy cho ống gió, tuân thủ tiêu chuẩn môi trường và an toàn lao động.
Đơn vị thi công và lắp đặt hệ thống HVAC uy tín – Coolmate Refrigeration
Lựa chọn đơn vị thi công đóng vai trò quan trọng không kém việc tìm hiểu hệ thống HVAC gồm những gì? hay xem xét sơ đồ hệ thống HVAC. Một đối tác uy tín sẽ giúp doanh nghiệp đảm bảo hiệu quả vận hành, tiết kiệm chi phí và an toàn trong suốt quá trình sử dụng.
Coolmate Refrigeration cung cấp dịch vụ trọn gói: tư vấn, khảo sát, thiết kế sơ đồ hệ thống hvac, sản xuất ống gió, cung cấp thiết bị (bao gồm quạt điều hòa Coolbreeze độc quyền) và thi công lắp đặt. Điểm nổi bật khi chọn Coolmate Refrigeration:
- Thiết kế theo nhu cầu (tailored): Lập sơ đồ hệ thống hvac chi tiết dựa trên tải nhiệt và mục tiêu cấp khí tươi/áp suất.
- Sản xuất & cung cấp ống gió: Năng lực sản xuất ống gió đa dạng (vuông/tròn/kháng cháy) đảm bảo khớp bản vẽ thi công.
- Thi công nhanh & chuyên nghiệp: Quy trình khảo sát → báo giá → thiết kế → sản xuất → lắp đặt → nghiệm thu; có thể triển khai nhanh cho nhiều dự án công nghiệp và thương mại.
- Hệ thống làm mát tích hợp Coolbreeze: Cung cấp giải pháp làm mát bay hơi giúp tiết kiệm năng lượng, cấp khí tươi và giảm chi phí vận hành; thiết bị có tấm Ecopads, motor biến tần, chức năng tự rửa và bảo hành sản phẩm 2 năm theo chính sách.
- Hậu mãi & bảo trì: Bảo hành, bảo trì định kỳ và hỗ trợ kỹ thuật để giữ hiệu suất theo sơ đồ hệ thống hvac đã nghiệm thu.
Liên hệ ngay với Coolmate Refrigeration để được tư vấn chi tiết và nhận báo giá hệ thống HVAC phù hợp cho nhu cầu của bạn.